روش تحقیق - جلسه سوم

چنانچه در مثال های قبل دیده میشود، مسئله تحقیق ممکن است رابطه بین متغیر ها یا عوامل مختلف را مورد سوال قرار دهد. چنانکه در مثال 2، رابطه بین آموزش پیش دبستانی  با پیشرفت تحصیلی، در مثال 3،کسب نگارش کتاب تعلیمات اجتماعی با سطح خواندن و فهمیدن؛ در مثال 4، نگرش دانش آموزان نسبت به درس ریاضی و پیشرفت آنان در این درس؛و در مثال 5، رابطه بین تعداد فرزندان خانواده و پیشرفت تحصیلی آنان مورد پرسش قرار گرفته است.

در برخی مسائل تحقیقی، پژوهشگر میخواهد درباره یک یا چند متغیر اطلاعات توصیفی بدست آورد. چنانکه در مثال شماره 1، محقق میخواهد درباره سن آمادگی برای شروع خواندن و نوشتن و در مثال شماره 6، درباره درصد مردود شدگان رشته های مختلف دبیرستان اطلاعات بدست آورد.

نکات اساسی در انتخاب و تدوین مسئله تحقیق:

1.مسئله تحقیق به صورت جمله پرسشی و به گونه ای روشن بیان شود.

2.محدوده و ابعاد مسئله باید مشخص باشد.

3.در مسئله تحقیق باید موضوع مهمی مطرح شود.

4.مسئله تحقیق نباید جنبه ارزشی داشته باشد و یا مسائل اخلاقی را مورد سوال قرار دهد. مثلا در مسئله، آیا تنبیه شاگردان به خاطر عدم پیشرفت تحصیلی، کار نا شایستی است؟ یک مفهوم ارزشی اخلاقی مورد سوال قرار گرفته است.

5.متغیر های مسئله باید قابل تعریف، مشاهده پذیر و یا قابل اندازه گیری باشند.

6.مسئله تحقیق باید آزمون پذیر بوده و با روش های علمی موجود، قابل مطالعه و بررسی باشد.

7.تحقیق حتی المقدور باید به مسائل حل نشده مربوط باشد و موضوعات جدیدی مطرح کند.

8.مسئله تحقیق باید با صلاحیت های پژوهشگر مانند سطح دانش و تخصص، وقت ، امکانات مالی و امکان دستیابی وی به منابع و اطلاعات لازم هماهنگ باشد.

اقدامات زیر به روشن کردن مسئله تحقیق کمک می کند:

1.با مطالعه منابع مربوط و پژوهش های انجام شده درباره تحقیق، منابع بیشتری بدست آورد.

2.متغیر های را که مورد بررسی قرار میدهید، مشخص و تعریف کنید و روابط بین آنها را مورد مطالعه قرار دهید.

3.راه حل های ممکن مسئله را پیش بینی کنید.

4.درباره مسئله تحقیق با پژوهشگران دیگر و یا متخصصان بحث و تبادل نظر کنید.

5.ابزار و روش های جمع آوری اطلاعات را مورد توجه قرار دهید و آنها را مشخص کنید.

6.ابعاد و جنبه های مختلف مسئله را روشن کنید.

7.سعی کنید برای مسئله تحقیق یک چارچوب نظری پیدا کنید و رابطه مسئله را با رابطه های شناخته شده بررسی کنید.